Garść informacji o rozwoju mowy

Jak przebiega rozwój i kształtowanie mowy...

Eric H. Lenneberg zauważył, że każde niemowlę bez względu na to gdzie się urodzi - może nauczyć się każdego języka świata i to bez specjalnych wysiłków, dziecko uczy się od rodziców, dlatego w sposób naturalny i z taką łatwością udaje mu się nabyć zdolności językowe.
 Rozwój tych zdolności zależy od wielu czynników np. budowy i funkcji ośrodkowego układu nerwowego, gotowości do rozwijania i uczenia się oraz od zdolności wrodzonych.

Ciekawego zestawienia zależności między mową a rozwojem motorycznym dziecka dokonała Elżbieta M. Minczakiewicz w książce "Logopedia, wybrane aspekty historii, teorii i praktyki" (2012)

rozwój mowy a rozwój motoryczny dziecka

Na rozwój mowy...

 ...wpływa odruch ssania u dziecka.

Jeśli jest nieprawidłowy mogą pojawić się problemy z gaworzeniem i wydawaniem pierwszych dźwięków mowy.

http://www.szpital.nowogard.pl/oddzialy/22-oddzial-neonatologiczny

Zaburzenia rozwoju mowy mogą być związane z okresem noworodkowym, gdzie może dojść do intensywnej żółtaczki, która może przyczynić się do niedosłuchu, a w konsekwencji do zaburzenia mowy.  

Dzięki Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy każde dziecko na oddziale ma przeprowadzone przesiewowe badanie słuchu, które umożliwia szybką reakcję w razie gdyby słuch był uszkodzony. 

Zaburzenia wzroku, upośledzenie umysłowe, zaburzenia psychiczne, uszkodzenia narządów mowy mogą być przyczyną wad w rozwoju mowy.

Ale także okres prenatalny i okołoporodowy może obfitować w trudności. 

W czasie rozwoju prenatalnego do zaburzeń przyczyniają się:

•  wady genetyczne
• choroby przebyte przez matkę, 

Natomiast w czasie porodu może dojść do:

•  niedotlenienia,
•  infekcji wrodzonej,
• przedwczesnego urodzenia czyli wcześniactwa. 

Etapy rozwoju mowy...

..które można znaleźć w literaturze nie mają nas wystraszyć czy spowodować silnego przywiązania do tabel i reguł, bo każde dziecko ma swój indywidualny czas,  ale dopiero poważne odstępstwa od normy powinny nas zaalarmować.

• Najpierw następuje wokalizacja odruchowa, która trwa do 6. tygodnia życia dziecka,
  
  
• okres głużenia (3-4 miesiąc) to specyficzne dźwięki o przypadkowym miejscu artykulacji, brzmią jak gli, tli, kli, gla, bli.
  Filmik przedstawia głużenie 2,5 miesięcznego Wiktorka.

Autor wyraża zgodę na publikację filmu na blogu 

• okres gaworzenia (4-9 miesiąc) - czyli powtarzanie dźwięków zasłyszanych z otoczenia typu: ma - ma..., ba - ba..., ta - ta..., la - la...

Autor wyraża zgodę na publikację filmu na blogu 

• echolalia (9-10 miesiąc) - dziecko przejawia tendencję do powtarzania własnych i zasłyszanych słów, to podstawa do nauki pierwszych słów
• pierwsze słowa, tzw. mowa prawdziwa, rozumienie mowy (12 miesiąc)
  Filmik prezentuje pierwsze słowa Aniki :)

Autor wyraża zgodę na publikację filmu na blogu 

Między 1. a 2. rokiem życia dziecka używa już wszystkich samogłosek,
z wyjątkiem nosowych (ą, ę) oraz wiele spółgłosek.

Najważniejszy jest 2. rok życia, gdzie mowa jest głównym narzędziem do komunikacji u dziecka.

Są to z reguły pojedyncze słowa, natomiast trzylatek wypowiada już całe zdania,
a siedmiolatek posiada umiejętność komunikacji poprawnej pod względem zarówno gramatycznym jak i składniowym czy artykulacyjnym.


O opóźnieniu mowy mówimy gdy dziecko w wieku 24. miesięcy nie wypowiada słów, a w 36. miesiącu żadnych zdań.


Po więcej odsyłam na bloga logopedy  ----> http://agata.skaruz.com/2014/03/slowa-lata-270-slow-malo/ skąd zaczerpnęłam poniższą grafikę, promująca właśnie opisaną akcję.
Pani Agata w swoim wpisie wyjaśnia dlaczego dwa słowa na dwa lata to naprawdę za mało. Polecam!

plakat promujący akcje "dwa słowa na dwa lata"

 

 

A co może zrobić rodzic aby zapobiec takim opóźnieniom?

Jeśli nie mają wpływu na to biologiczne czynniki lub choroby, które wspomniałam powyżej należy stworzyć dziecku prawidłową, przyjazną atmosferę w domu, zaspokajać jego potrzeby, bo właśnie problemy emocjonalne i zaniedbania ze strony rodziców często prowadzą do opóźnień lub problemów z mową.
Także przebywanie wśród osób, które mało mówią do dziecka np, głusi, lub jąkający się, źle mówiący ma negatywny wpływ na rozwój mowy.

A także ćwiczyć! W kolejnych wpisach pojawią się propozycje ćwiczeń stymulujących mowę!

Bibliografia:

S. Milewski, K. Kaczorowska - Bray, "Logopedia, wybrane aspekty historii, teorii i praktyki", 2012, Gdańsk, wyd. Harmonia Universalis

 S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska - Bray, "Biomedyczne podstawy logopedii",  2014, Gdańsk, wyd. Harmonia Universalis

S. Milewski, K. Kaczorowska - Bray, "Wczesna interwencja logopedyczna", 2016, Gdańsk, wyd. Harmonia Universalis